Interview Auke

“Vanaf het moment dat ik het water in ga voel ik me ontspannen.”

Door Eva Meylink

Fotografie Rick Heijne

“Het Surf Project is warm, persoonlijk en dat is fantastisch om te zien.”

‘Waarom heb ik eigenlijk “ja” gezegd?’, vroeg Auke twee dagen voor het interview aan moeder Janneke. De vragen waren een week van tevoren gemaild. ‘Auke is wat dat betreft net een BN’er’, had Janneke met een knipoog geantwoord. ‘Hoe preciezer de informatie, hoe beter.’ Afgelopen jaar deed Auke (13 jaar) voor de derde keer mee aan het Surf Project. Ontzettend spannend vindt hij het, zo’n interview waarin hij vertelt over zijn ervaringen tijdens het project. Daarom helpen zijn ouders met het beantwoorden van de vragen. Toch vindt Auke het belangrijk om zijn verhaal te doen, want wellicht dat andere kinderen met autisme er wat van kunnen leren.

Het is een kleurrijk huishouden, dat van de familie Veeman. Een schommel hangt in het midden van de huiskamer, twee vrolijk kwetterende parkieten vliegen in het rond. Auke zit naast zijn moeder op de bank, het papier met de vragen erop ligt voor hem op tafel. Broer Ynte is even gedag komen zeggen en is daarna snel weer vertrokken naar boven.

Vader Anne vertelt iets over de zelfgemaakte 3D-printer in de hoek van de kamer. Hij wijst naar een afdruk in de vensterbank, die met het apparaat is geprint. ‘Dat is Auke tijdens zijn eerste surfles.’ De originele foto wordt erbij gepakt. Auke staat op zijn surfplank, pakt een golf. Janneke: ‘Deze foto zegt alles. Dit is Auke helemaal vrij. Ontspanning. Een heel nieuw hoofd. Moet je je voorstellen dat je je eigen kind, op dat moment 10 jaar, nog nooit zo gezien had. Dat is een cadeautje.’

Drie jaar geleden kwam Auke via zorgbegeleidster Marry Ronde bij het Surf Project terecht. Janneke: ‘Marry Ronde is een vriendin en was als expert bij het project betrokken. Zij vroeg aan ons of surfen niet iets voor Auke kon zijn. Wij dachten meteen: nou en of.’ Tegen Auke: ‘Jou moesten we nog heel erg overtuigen. Dat duurde even. We hadden wel alvast naar de filmpjes op de website gekeken. Maar dat waren meer de filmpjes van The Wave Project in Engeland. Daarmee hebben we je kunnen overhalen. Dat ging van jouw kant uit wel met licht protest, maar toch ook met nieuwsgierigheid.’

De intake die vervolgens plaatsvindt met oprichtster Suzanne voelt goed. Janneke: ‘Je merkt dat Suzanne er met haar hele hart in zit. Aan alles is gedacht. Vrijwilligers zijn getraind, deelnemers krijgen een eigen begeleider, er hangen foto’s van ze klaar bij het surfpak. Het is allemaal heel warm, heel persoonlijk en dat is fantastisch om te zien. Bij Aukes autisme zit het hem niet direct in de behoefte aan vaste structuren; voor hem is veiligheid belangrijk. Dat hij voelt dat een begeleider hem snapt, niet ongeduldig is en niet dingen van hem vraagt die hij niet kan. Als een begeleider dat goed weet en daarmee rekening houdt – en dat hebben we alle drie de jaren met alle drie de begeleiders gehad – dan is het safe en kan een kind uit zijn schulp kruipen.’

Fotografie Joost Delwel

Auke vertelt dat hij de eerste surfles, drie jaar geleden, best spannend vond. ‘Ik had nooit eerder gesurft, dus ik wist van tevoren niet hoe het zou gaan. Maar ik vond het meteen leuk.’ Janneke vult aan: ‘Hij ging zelfs drie keer staan, dat was heel bijzonder.’ Auke, voorzichtig: ‘Ja, dat was wel een beetje bijzonder.’ Iedereen lacht. Op de vraag wat het surfen die eerste keer zo leuk maakte, antwoordt Auke: ‘De tijd dat je in het water bent, dat je iets nieuws probeert. En het contact met je begeleider.’ Janneke: ‘Wat bijzonder is: praten met vreemden is voor hem echt wel een ding. Daarom is dit interview ook spannend. Maar omdat het tijdens de les zo gericht over surfen gaat en omdat het een veilige omgeving is, hoor ik achteraf van de begeleider terug dat er in het water allemaal kleine gesprekjes zijn geweest. Over school bijvoorbeeld. Dan denk ik: wauw, je vertelt wat over jezelf.’

“Ik zie ons nog op de A1 rijden, over het stuur liggend van de lol.”

Volgens Anne maakt het surfen Auke ontspannen. Auke herkent dat: ‘Eigenlijk heb ik dat gevoel vanaf het moment dat ik het water inga.’ Janneke: ‘Ik weet nog goed dat we na een van de eerste surflessen naar huis reden. We luisterden naar de radio en er kwam iets voorbij, ik weet niet eens meer wat precies. Maar er gebeurde iets bijzonders: we kregen de slappe lach. Dat hadden we nog nooit meegemaakt met Auke, zo’n soort ongeremdheid. Nou, wij bescheurden ons echt. Ik zie ons nog op de A1 over het stuur liggen van de lol. Toen dacht ik: ja, dit komt door het surfen. Er was iets geopend.’

Ziet Auke dat bij zichzelf terug? Auke: ‘Ik denk het wel. Wanneer ik iets moeilijk vind, dan merk ik nu dat ik iets meer zelfvertrouwen heb.’ Janneke: ‘Op welke momenten merk je dat?’ Auke: ‘Bij dingen met mensen. Voor het surfen zou ik bepaalde gesprekken vermijden, maar nu durf ik die wel eerder aan te gaan.’ Janneke: ‘Ik denk dat je dat nu al doet. Met dit interview bijvoorbeeld.’ Anne: ‘Auke groeit door het surfen, is opener, kwetsbaarder. Maar dan op een stevige manier, niet meer teruggetrokken. Dat is niet alleen in Aukes, maar ook in ons leven een hele ontwikkeling.’

Fotografie Joost Delwel

“Toen Aukes begeleider vond dat hij niet trots genoeg was op zichzelf, heeft die net zolang herhaald wat er goed ging, totdat Auke het zelf ook ging inzien.”

Afgelopen jaar was een persoonlijk doel voor Auke om vaker trots op zichzelf te zijn. Janneke: ‘Mensen denken weleens dat je bij autisme heel ongevoelig bent: nou, dat is totaal niet het geval. Kinderen met autisme zijn hypergevoelig. Ze zitten alleen achter een muurtje om zichzelf te beschermen tegen al dat gevoel. En bepaalde gevoelens, daar kunnen ze ook niet goed bij. Trots zijn op jezelf bijvoorbeeld. Dat is best een ingewikkeld iets. Je kunt wel vaststellen dat iets goed is gegaan, maar dat is nog wat anders dan het echt voelen. Na het tweede jaar vroeg Suzanne om feedback en toen heeft Auke eerlijk geantwoord: ik vind dat de lessen niet meegaan in mijn ontwikkeling. Ik wil door, maar de les is elke keer hetzelfde. Ik wil nu wel eens wat nieuws. Dat heeft Suzanne toen heel goed opgepakt. Dus dit jaar zat hij in een groepje waarin ze nieuwe dingen leerden en dan kom je met nieuwe ervaringen het water uit.’ Tegen Auke: ‘Ik zag je dan echt trots zijn. Het was niet alleen: ik kan een bochtje. Punt. Nee, het was ook: yes, het is me gelukt! En toen je begeleider Roel een keer vond dat je niet trots genoeg was, heeft hij net zolang herhaald wat er goed was gegaan, totdat je het zelf ook inzag.’

Forografie Joost Delwel

Op welke manier heeft het Surf Project invloed gehad op Auke als persoon? Auke denkt diep na. Janneke helpt: ‘Het eerste jaar had je er een beetje moeite mee dat er ook kinderen met Down meededen. Die zijn soms onvoorspelbaar en druk. Dat is niet altijd fijn voor jou.’ Anne: ‘Kinderen met Down zijn vaak extravert, jij bent heel verlegen.’ Janneke: ‘Maar aan het eind van het tweede jaar zei je opeens: “Ik heb de kinderen met Down geobserveerd en eigenlijk zijn ze de gezelligste mensen van de groep. Ik vind ze zo lief.” Toen ging het ineens van ergens moeite mee hebben naar inzien van: wat een bijzondere kinderen zijn dat. Ik weet nog dat er in die tijd een documentaire over Down op tv was.

Dat er straks misschien geen kinderen meer met Down worden geboren. Jij hebt toen heel geboeid zitten kijken en je zei uiteindelijk: “Dat is zonde, want het zijn zulke mooie mensen. Ik zou het heel jammer vinden als er geen kinderen met Down meer meedoen met het Surf Project.” Door dat inzicht groeide je als mens.’ Auke: ‘Het zijn speciale kinderen, maar ook kinderen als iedereen.’

“Elke keer als een kind iets doet, wordt dat moment gevierd.”

Auke heeft talent voor het surfen. Denkt hij tijdens het surfen na over wat hij doet? Auke: ‘Iedere keer als we iets nieuws leren, dan probeer ik nog wel even te denken hoe ik dat moet doen. Maar uiteindelijk gaat dat steeds meer op gevoel.’ Janneke: ‘En er zit een bonus aan het surfen. Want als je staat, maakt iedereen er een feestje van. Je begeleider die met je de zee ingaat, degene die je opvangt aan de kant, de ouders die kijken. Iedereen klapt en juicht. Elke keer als een kind iets doet, wordt dat moment gevierd. Ik denk dat heel veel kinderen daarvan groeien.’ Auke: ik moest daar in het begin nog een beetje aan wennen. Al die aandacht. Maar het geeft me ook wel zelfvertrouwen om door te gaan.’

Wat doet Auke gedurende de wintertijd? Mist hij het surfen dan? Auke: ‘Ik ben daar niet zo mee bezig. Wel dat ik zin heb in het volgende seizoen. En dat ik dan ga proberen dingen aan mezelf te verbeteren. Sociaal gezien bijvoorbeeld.’ Anne: ‘Het Surf Project is een aparte wereld voor Auke. Er is daarnaast geen behoefte voor hem om zelf te gaan surfen. Of om weer naar het strand te gaan. Hij weet: het zijn zes lessen en daar geniet ik volop van. Daarna is het ook weer even afgelopen voor dit seizoen.’ Janneke: ‘Je kunt het als treurig zien dat we elk jaar met tranen in de ogen weggaan, na de laatste surfles. Maar ik ervaar dat eerder als bewijs dat er weer heel veel is gebeurd in die zes lessen. En we hebben ons alweer opgegeven voor volgend jaar.’

Het interview zit erop. Een high five van zijn ouders. Weer een overwinning voor Auke.